
| Litosferani muhofaza qilish Yerning ichki tuzilishi Yerning ichki qismi yadro, man-tiya va Yer po'sti deb ataluvchi qatlamlardan iborat. Yerning ichki qatlamlari va ularning qalinligi rasmda tasvirlangan.
Yerning yadrosi asosan kremniy va temir moddalarining aralashmasidan iborat bo'lib, uning ichki qismi qattiq va ni-hoyatda zich, tashqi qismi esa erigan holatda deb taxmin qi-linadi. Undagi harorat 3500° ga yetadi.
Yadroning tashqi qismi -2080 km Yadroning ichki qismi —1280 km Yer po'sti—40 km Yer mantiyasi -2880 km Litosfera va uning qismlari Yer mantiyasining yadroga yaqin bo'lgan qismi qaynoq va yumshoq bo'ladi. Yer sirtiga yaqinlashgan sari uni tashkil etgan moddalarning harorati pasaya boradi va qattiqlashadi.
Yer po 'sti yerning eng ustki qismi bo'lib, qalinligi o'rtacha 40 km. Uning qalinligi okeanlar tagida 5—10 km, quruqlikda esa 30—80 km ni tashkil etadi (23- rasm). Yer po'sti asosan qattiq holatdagi tog' jinslaridan iborat. Litosfera plitalari va ularning siljishi. Olimlar Yer po'stini o'rganish natijalariga asoslanib litosfera plitalari haqidagi ta'limotm olg'a surganlar. Bu ta'limotga ko'ra, Yer sharining qattiq qobig'ini tashkil etgan litosfera bir qancha alohida bo'laklardan, ya'ni plitalardan iborat. Litosfera Granit qatlamning o’rtacha qalinligi 50–70 km bo’lib, yer qobig’ida bir xil joylashmagan. Baland tog’li rayonlarda granit qatlami 60–80km, past tog’li rayonlarda esa 50–60 km. Okean suvlari ostida granit qatlami deyarli uchramaydi yoki uning qalinligi 3–18 km dan oshmaydi. Granit qatlami tarkibi bir xil jinsli bo’lib, zichligi 2,6–2,7 gG`sm3 gacha o’zgaradi. Chuqurlik oshgan sari xarorat, bosim va zichlik tez ortadi, 2,3–3,3 km chuqurlikda tog’ jinslarining xarorati 1000S ga yetadi.
Platforma — Yer po'stining nisbatan yirik va barqaror mintaqasidir.
|